De vlag van Zuid-Afrika

De bijzondere geschiedenis van de Zuid-Afrikaanse vlag

Veel mensen herkennen hem uit duizenden en als je in Zuid-Afrika op vakantie bent, kan je er niet omheen: de Zuid-Afrikaanse vlag met zijn herkenbare mix van kleuren en aparte ‘Y-vorm’. De vlag, die sinds Zuid-Afrika in 1994 een democratie werd, officieel in gebruik is genomen. KaapstadMagazine.nl dook in de geschiedenis en betekenis van de vlag van Zuid-Afrika.

Geschiedenis van de vlag van Zuid-Afrika
Na de stichting van de Unie van Zuid-Afrika in 1910 werd de Britse vlag de nationale vlag van Zuid-Afrika. In 1925 kwam er in het parlement een wet aan de orde die Zuid-Afrika de vrijheid gaf een eigen nationale vlag te ontwerpen. Dit echter tot groot ongenoegen van de Britten, die hun vlag liever niet verloren zagen gaan en niet wilden dat de Boeren hun symbolen zouden afzweren. Dit zorgde dan ook een aantal jaar voor grote spanningen.

Eind 1927 werd er een compromis bereikt; de Nederlandse Prinsenvlag werd gekozen als basis voor de nieuwe nationale vlag van Zuid-Afrika. De keuze voor deze vlag werd gemaakt omdat het de eerste vlag op Zuid-Afrikaanse bodem was (in de VOC tijd) en het was een politiek neutrale vlag: het was geen nationale vlag van een ander land. Daarnaast was het ook een compromis dat de Britste vlag ook een officiële vlag zou blijven. Hiermee was Zuid-Afrika het enige land ter wereld met twee nationale vlaggen.

Oranje-Blanje-Bleu
De zogeheten ‘Oranje-Blanje-Bleu vlag’ werd tussen 1928 en 1994 de nationale vlag van Zuid-Afrika. De vlag had de basis van de Nederlandse Prinsenvlag, die ook in de VOC-tijd werd gevoerd: drie horizontale strepen met de kleuren oranje, wit en blauw. In plaats van in de middelste witte baan het VOC-logo, kwamen daar de drie kleine vlaggen van Groot-Brittannië, de Oranje Vrijstaat en de Transvaal.

Tijdens de verandering van de Unie van Zuid-Afrika naar de Republiek van Zuid-Afrika in 1961 werd de Oranje-Blanje-Bleu vlag niet veranderd. Iets wat veel Afrikanen wel graag gewild hadden, omdat zij de Britse vlag graag uit de middelste baan wilden hebben.

Huidige Zuid-Afrikaanse vlag
Hoe hebben al deze ontwikkelingen geleid tot de huidige Zuid-Afrikaanse vlag? Na de afschaffing van Apartheid wilde men af van de racistische ondertoon die verbonden zat aan de toenmalige vlag. Daarom riep de overheid de burgers van Zuid-Afrika op een nieuwe vlag te maken. Op dat verzoek werden 7.000 schetsen opgestuurd, maar geen voldeed aan de verwachtingen.

Het verzoek werd vervolgens bij een aantal prominente Zuid-Afrikanen uit die tijd neergelegd. Uiteindelijk kwam Fred Brownell met het winnende ontwerp. Later is gebleken dat niet alleen het kabinet het besluit heeft gemaakt, maar dat de vlag ook naar Nelson Mandela is gefaxt en die het zijn zegen heeft gegeven. De nieuwe nationale vlag van Zuid-Afrika werd op 27 april 1994 voor het eerst in gebruik genomen tijden de eerste democratische verkiezingen in Zuid-Afrika.

Betekenis en symboliek Zuid-Afrikaanse vlag
Het ontwerp met de ‘Y’ vorm van de huidige Zuid-Afrikaanse vlag heeft een officiële betekenis. De twee uiteinden die samen komen in één lijn symboliseert het samenkomen van diverse elementen binnen de Zuid-Afrikaanse samenleving en de eenwording van de democratische staat Zuid-Afrika. Samen op weg naar de toekomst.

Hoewel de kleuren van de vlag geen officiële symboliek hebben, wordt er door veel mensen wel een betekenis aan gegeven. Zo zou het rood staan voor het bloed dat in de geschiedenis van Zuid-Afrika vergoten is; blauw voor de lucht en de twee oceanen, en groen zou het land en de natuur symboliseren. De kleur zwart zou staan voor de zwarte Zuid-Afrikanen; wit voor de blanke Zuid-Afrikanen en geel representeert de natuurlijke rijkdommen (goud) van het land.

Daarbij komt dat de Zuid-Afrikaanse vlag de Pan-Afrikaanse kleuren (rood, geel en groen) bevat. En als je de vlag goed bekijkt, kan je ook de ontwerpen van de vlag van Engeland (links) en die van Nederland (rechts) zien. De vlag van Zuid-Afrika is vandaag de dag een van de meest herkenbare vlaggen ter wereld, iets waar Fred Brownell trots op mag zijn.

Door Shelli Jurrius

Weet jij dat Zuid-Afrika drie hoofdsteden heeft? Lees welke dat zijn in ons artikel ‘Einde aan de onduidelijkheid: wat is de hoofdstad van Zuid-Afrika?’. Wil je meer weten over de huidige president van Zuid-Afrika? Lees het ‘Profiel van de President van Zuid-Afrika’.

Om altijd op de hoogte te blijven van het laatste nieuws en gebeurtenissen in Kaapstad schrijf je in voor onze (gratis) maandelijkse nieuwsbrief. Volg ons daarnaast ook op Facebook, Twitter, Instagram en Pinterest voor de leukste en mooiste foto’s en nieuwtjes uit Kaapstad.