Chavonnes Battery Museum in Kaapstad

Een bijzonder stukje Zuid-Afrikaanse geschiedenis in de V&A Waterfront

De geschiedenis van Zuid-Afrika is intens. Het is een land waar veel is gebeurd. Er zijn in Kaapstad talloze musea die je – elk op hun eigen manier – een inkijk geven in alle facetten van de turbulente geschiedenis van Zuid-Afrika. Zo is er het Slave Lodge Museum waar je mee terug genomen wordt naar de tijd van de slavernij in Zuid-Afrika, en het District Six Museum waar je meer te weten komt over de forced removals in de wijk District Six tijdens de Apartheidsjaren in Kaapstad. Een overzicht van alle musea in Kaapstad vind je in ons handige artikel ‘Musea in Kaapstad’. Waar we er sinds kort graag eentje aan toevoegen: de Chavonnes Battery in de Waterfront.  Dit bijzondere museum in Kaapstad was ooit een fort van de VOC en werd bij opgravingen in 2000 ontdekt door de Zuid-Afrikanen.  

Het begint eigenlijk allemaal in maart 1647 met de schipbreuk van het Nederlandse schip Nieuw Haarlem. De schipbreukelingen verblijven een jaar op het Kaapse land en na terugkeer in Nederland probeert een deel van hen de VOC over te halen een handelscentrum in de Kaap de Goede Hoop te stichten. Jan van Riebeeck vertrekt vervolgens in 1651 om een verversingsstation in de Kaap op te zetten. Uiteindelijk bouwt de VOC ook Kasteel de Goede Hoop om mogelijke aanvallers die naar Kaapstad kwamen terug te kunnen dringen. Echt beschermd is de Kaap in die tijd echter nog niet; het bleef voor vijandige schepen mogelijk om op andere plekken aan land te komen.  

Grondlegger Maurice Pasque de Chavonnes
Dat dit mogelijk grote problemen kan opleveren ziet ook de Kaapse Gouverneur Maurice Pasque de Chavonnes in 1714. Hoewel zijn achternaam doet vermoeden dat hij uit Frankrijk komt, is Maurice afkomstig uit Nederland. Hij besluit dat er een fort moet worden gebouwd ten westen van het Kasteel - volgens Maurice kon de onbeschermde westelijke flank namelijk grote problemen gaan opleveren. Hij overtuigt de andere hoge bazen van de VOC en nog datzelfde jaar wordt begonnen met de bouw van het fort.  

Het fort wordt gebouwd onder aan de hellingen van Signall Hill (toen nog Rumps Lion’s genoemd). Een flinke onderneming om juist daar een fort te bouwen - het land is rotsachtig en ligt aan het water. Het duurt dan ook elf jaar om de bouw van het fort te voltooien. Dit komt mede door een tekort aan metselaars en bruikbare stenen maar voornamelijk door de financiering van de VOC die steeds spaarzamer begint te worden. Eind 1725 is ‘Chavonnes Battery’ eindelijk klaar. Grondlegger Maurice maakt dit helaas nooit mee, hij sterft een aantal maanden voor de oplevering van het fort.  

Het museum anno nu
Als men in 1999 in Kaapstad begint met de bouw van een kantoorgebouw voor de BoE/Nedbank in de Waterfront, wordt bij toeval de Chavonnes Battery herondekt. Op de plek van het fort heeft tot die tijd altijd een visfabriek gestaan. Na de ontdekking worden archeologische uitgravingen gedaan om vast te stellen of er nog overblijfselen van het fort aanwezig zijn. Nauwkeurige schilderijen en tekeningen geven duidelijk aan waar het fort ooit gelegen heeft, dus er kan gericht gezocht worden. Er wordt maar liefst 120 meter muur opgegraven, evenals een put die ooit als waterbron diende. 

Als je door het museum loopt vraag je je af waarom dit ooit verloren is gegaan. De eigenaresse van het museum - Dale Dodgen - legt ons uit dat het fort grotendeels is afgebroken toen er in 1860 met de bouw van de haven begonnen werd. Gelukkig is lang niet alles verloren gegaan: er nog heel wat overblijfselen van het fort zichtbaar. Het museum is als het ware om deze restanten heen gebouwd. Je kunt via trappen en bruggen het fort doorkuisen, waarbij je onderweg allerhande informatie over het ontstaan, het verloop en de strijd rondom het fort tegenkomt. 

In het museum worden rondleidingen aangeboden om je net dat extra stukje informatie over de bijzondere geschiedenis van het fort te geven. Zo wordt ons verteld dat er geruchten gaan dat het beroemde schip ‘de Vliegende Hollander’ ooit ook bij het fort aanmeerde. Dit is een spookschip dat volgens vele sagen voor eeuwig in de omgeving van Kaap de Goede Hoop rondvaart. Of het schip echt bij het fort is geweest weet natuurlijk niemand, maar het is een vermakelijk stukje informatie. Zoals dit soort weetjes zijn er nog vele andere die we tijdens de guided tour te horen krijgen. Kortom: na afloop van een bezoek aan dit museum in Kaapstad zijn we weer een boel wijzer over de geschiedenis van Zuid-Afrika! 

Ga je graag ook nog naar een ander museum in Kaapstad? Bekijk dan ons overzicht van alle museu in Kaapstad en omgeving. 

Altijd op de hoogte zijn van updates en leuke verhalen uit Kaapstad? Volg ons dan op Facebook en Twitter, en schrijf je in voor onze maandelijkse gratis nieuwsbrief. De mooiste foto’s uit Kaapstad en omgeving vind je trouwens op onze pin-up op Pinterest!