De Zuid-Afrikaanse rand & andere geldtips voor je vakantie in Zuid-Afrika

Alles wat je moet weten over de munteenheid van Zuid-Afrika, de wisselkoers en andere must knows over de Afrikaanse Rand (ZAR)

Voordat je naar Zuid-Afrika op vakantie gaat, is het in de categorie 'reistips' handig om wat meer te weten over een aantal praktische geldzaken. Wat is bijvoorbeeld de munteenheid van Zuid-Afrika? Kan je je Nederlandse bankpas en creditcard in Zuid-Afrika gebruiken? Hoe zit het met de wisselkoers van de rand en hoe werkt het in Zuid-Afrika met fooien en afdingen? Allemaal praktische informatie waarover je in onderstaand artikel meer leest.

(Last update: september 2019) 

Wat is de munteenheid van Zuid-Afrika?

De munteenheid van Zuid-Afrika is de rand, aangeduid als ZAR of R. De Zuid-Afrikaanse rand is verdeeld in munten van 1, 2, 5, 10, 20 en 50 cent en in munten van 1, 2 en 5 rand. Daarnaast zijn er bankbiljetten van 10, 20, 50, 100 en 200 rand. Op de biljetten staat een afbeelding van de Big Five: neushoorn (R10), olifant (R20), leeuw (R50), buffel (R100) en luipaard (R200). Sinds 2012 staat ook het portret van Nelson Mandela op biljetten.

De koers van de Zuid-Afrikaanse rand is de laatste jaren nogal onstabiel. Speculanten zeggen dat de economische crisis ook zijn invloed heeft (gehad) op de koers van de rand: bange beleggers die zich zouden terugtrekken uit investeringen in Zuid-Afrika, waardoor de rand verzwakt. Maar ook zwakke economische vooruitzichten, stakingen en corruptie zorgen ervoor dat de munt devalueert. 

Op het moment van schrijven is 100 rand ongeveer €6,20 (september 2019). Kijk voor de meest recente wisselkoers van de rand op www.wisselkoers.nl.

Hoe kom ik in Nederland aan Zuid-Afrikaanse randen?
Sommige mensen vinden het fijn om alvast wat Afrikaanse randen bij de hand te hebben voordat hun vakantie in de 'Rainbow Nation' begint. In Nederland kan je bij bijna alle grote banken en wisselkantoren randen krijgen. Je kan ook heel gemakkelijk randen online bestellen en ze vlak voordat je op reis gaat ophalen of eventueel zelfs laten thuisbezorgen. Houd dan wel rekening met zo’n vijf werkdagen besteltijd. 

Ook op Schiphol Airport kan je nog je euro’s voor randen wisselen bij het GWK Travelex kantoor op het vliegveld. Neem niet teveel randen mee vanuit Nederland, aangezien de maximale invoer 5.000 rand is. Daarbij zijn er in Zuid-Afrika genoeg mogelijkheden om aan randen te komen. Kom je terug van je vakantie in Zuid-Afrika en heb je nog randen over, dan kan je die altijd ook weer omwisselen voor euro’s bij je bank of wisselkantoor.

Tip: Als je online randen bij het Grenswisselkantoor bestelt, profiteer je van voordeel - want je betaalt dan geen provisie.

Kan ik makkelijk geld pinnen in Kaapstad & Zuid-Afrika?

Geld opnemen met je normale bankpas is in Zuid-Afrika geen probleem. In de meeste steden vind je meerdere banken met pinautomaten (ATM’s). Ook in praktisch ieder dorp in Zuid-Afrika vind je wel een ATM. Deze accepteren over het algemeen betaalpassen met een Maestro- of Cirruslogo. Bij de meeste banken kan je maximaal een bedrag van 2.000 of 3.000 rand (ten tijde van schrijven is dat ongeveer €123,- of €185,-) opnemen.

De meeste Nederlandse banken rekenen kosten voor het pinnen in het buitenland, dus check voordat je op reis gaat even de website van je bank om tegenvallers te voorkomen. Ook in winkels of restaurants kan je over het algemeen met je pinpas afrekenen (behalve in de H&M in V&A Waterfront, Clicks en de McDonald's). In wildparken kan je vaak wel met je pinpas betalen, maar geen geld opnemen. Pin dus van tevoren voldoende randen.

Let op! Om de kans op misbruik van betaalpassen te verkleinen, hebben veel banken de betaalpassen van hun klanten standaard uitgezet voor gebruik buiten Europa. Zorg er dus voor dat je je betaalpas (en eventuele extra betaalpassen) voordat je op vakantie gaat naar Zuid-Afrika voor de duur van je reis op ‘Wereld’ zet. Dit kan tegenwoordig heel makkelijk via de app van jouw Nederlandse bank. Voor meer informatie en tips kijk op www.creditcard.nl.

Is geld pinnen in Kaapstad & Zuid-Afrika veilig?
Ja, geld pinnen in Kaapstad en Zuid-Afrika is veilig. De veiligste ATM’s in Kaapstad zijn te vinden in de aankomsthal van Cape Town Airport en in de grotere winkelcentra. Ook bij tankstations is vaak een ATM te vinden – vaak staan er ook standaard ‘mannetjes’ van de beveiliging die een oogje in het zeil houden. Bij elk pinautomaat geldt wat in Nederland ook geldt: laat niemand meekijken en laat je vooral niet ongevraagd adviseren. Zuid-Afrika kent dezelfde criminaliteit rondom pinautomaten als in Nederland. Er gelden dan ook dezelfde veiligheidsregels in Zuid-Afrika als overal ter wereld:

• Zorg ervoor dat je bij het intypen je pincode met je hand afschermt;
• Ga liever niet pinnen als de situatie of een persoon bij de automaat verdacht lijkt;
• Laat niemand met je meekijken tijdens het pinnen;
• Wimpel mensen af die tijdens het pinnen een gesprek met je beginnen. Doe dit beleefd maar toch dwingend en gebied hem of haar afstand te nemen;
• Blijf altijd bij de pinautomaat als er een probleem optreedt en bel zo nodig het gratis telefoonnummer dat op de ATM staat. De bank helpt je dan verder;

• Vermijd ATM’s ‘s nachts of op afgelegen plekken. Over het algemeen zijn de ATM’s in shoppingmalls of die met een beveiliger het veiligst;
• Pin het liefst gedurende de openingstijden van de bank;
• Zorg er tenslotte voor dat je altijd het alarmnummer van je eigen bank bij je hebt. Mocht je je bankpas verliezen of wordt deze gestolen, dan kan je dat meteen doorgeven en blokkeren ze je pas zodat er geen misbruik van kan worden gemaakt.

Last but not least: het is verstandig om nooit teveel cash op zak te hebben. Een paar honderd rand is voldoende, aangezien je grotere uitgaven met je bankpas of creditcard kan betalen. Laat de rest van je gepinde geld vooral achter in de kluis van je hotelkamer of guesthouse.

Tip: Lees ook de verdere adviezen voor een veilige trip in Zuid-Afrika.

Kan ik ook betalen met mijn creditcard in Zuid-Afrika?
In hotels en bijna alle winkels en restaurants in Zuid-Afrika kan je met Visa, Mastercard of American Express betalen. Geld opnemen met je creditcard kan, maar daar worden door de bank meestal (hoge) transactiekosten voor gerekend. Toch is het verstandig een creditcard mee te nemen, al is het maar voor noodgevallen. Ook bij het boeken van hotels, binnenlandse vluchten of excursies en zeker bij het huren van een auto, heb je een creditcard nodig. Ofwel: het is een bijna onmisbaar betaalmiddel voor een reis naar Zuid-Afrika. 

Tip: In Nederland heb je doorgaans geen pincode nodig wanneer je met je credit card betaalt – in Zuid-Afrika is dat wel het geval. Kortom: vergeet de pincode van je creditcard niet!

Moet je in Zuid-Afrika fooi geven?

In Zuid-Afrika zijn fooien heel normaal. Voor veel mensen zijn fooien een deel van het salaris dat zij verdienen, zo niet hun enige verdiensten (bijvoorbeeld in de horeca). Je geeft bijvoorbeeld fooi aan de taxichauffeur, hotelpersoneel en tourguides. Bij horecagelegenheden krijg je vaak een pen bij de rekening om de fooi zelf bij te schrijven. Er is geen vast bedrag waar je je aan moet houden, maar de richtlijn is een fooi van minimum 10% op de prijs. De fooi voor een (dag)excursie is 20-50 rand bij twee personen, maar dat hangt natuurlijk ook van je gids en tour af. Ook de parkeerwachten die op je auto letten geef je een bescheiden fooi à 2-5 rand, net zoals degene die bij een benzinestation je ruiten wast of je olie, water en banden checkt. Parkeermeters kom je in Kaapstad dus niet tegen, wel car guards. Wie zijn dat en hoe werkt het concept?

Tip: Zorg dat je altijd wat losse munten in je auto hebt liggen voor fooien bij benzinestations en aan parkeerwachten. Uiteraard niet voor iedereen in het zicht!

Is in Zuid-Afrika afdingen gebruikelijk?
In Zuid-Afrika wordt afdingen steeds minder gebruikelijk, al is het op veel lokale markten en bij souvenirstalletjes nog steeds een gebruikelijk spel. Vergelijk voor het afdingen altijd eerst prijzen en bedenk wat jij ongeveer zou willen betalen. Blijf altijd redelijk, respectvol en vriendelijk in de onderhandeling. Als je eenmaal tot overeenstemming bent gekomen, kan je eigenlijk niet meer van de koop afzien.

Tip: Gemiddeld ligt de werkelijke verkoopprijs tussen eenderde en tweederde van de prijs die de verkoper er in eerste instantie voor vraagt. Waarschijnlijk kom je dan ergens in het midden uit. Heb je uiteindelijk het gevoel dat je toch teveel hebt betaald, bedenk dan dat die paar randen voor jou waarschijnlijk niet zoveel waarde hebben, maar voor de verkoper des te meer. Eind goed, al goed.

Een uitgebreid artikel over de veiligheid in Zuid-Afrika en de vraag hoe gevaarlijk het nou echt is in Kaapstad, lees je in het artikel 'Veiligheid en Criminaliteit in Kaapstad & Zuid-Afrika'. 

Wil je op de hoogte blijven van al het andere nieuws uit Kaapstad? Schrijf je dan nu in voor onze gratis maandelijkse nieuwsbrief.
Volg en like ons op Twitter ❤ Facebook ❤ Instagram