Top 10 films en documentaires over Zuid-Afrika

'Long walk to Freedom' is niet de enige must-see

Vaak wordt KaapstadMagazine.nl gevraagd, wat volgens ons, goede films over Zuid-Afrika zijn. Daarom stelden wij deze lijst met films en documentaires over Zuid-Afrika samen. Sommige films gaan specifiek over Nelson Mandela en zijn leven, anderen over de geschiedenis van Zuid-Afrika, en weer enkelen gaan over de actualiteit. Natuurlijk zijn dit niet de enige films die de moeite van het kijken waard zijn - het is slechts een selectie, in willekeurige volgorde opgesomd. 

Deze films kijk je om alvast in de stemming te komen voordat je op vakantie gaat naar Zuid-Afrika. Of omdat je meer over de complexe, heftige geschiedenis wil weten van het land. Maar ook terug bij aankomst is het leuk als je tijdens het film kijken kan roepen: ‘Daar heb ik gelopen!’ Let wel: we hebben ons gericht op films en documentaires die direct met Zuid-Afrika te maken hebben, dus geen films die per se in Zuid-Afrika opgenomen zijn.  

Tot slot: Heb je aanvullingen op onze lijst? Laat het ons weten! 

1. Mandela: Long Walk to Freedom (2013)
Deze film biedt je een kijkje in het leven van Nelson Mandela (gespeeld door Idris Elba) en houdt je geboeid vanaf Mandela’s jeugd tot aan zijn vrijlating. De film laat de passie van Mandela zien waarmee hij het Apartheidsregime bestrijdt, en ook zijn privéleven komt aan bod. Dingen die je nog niet wist over Mandela komen voorbij, zoals zijn liefde voor de dames die niet altijd binnen de huwelijkse voorwaarden viel. De film geeft je een goed beeld van de roerige geschiedenis van Zuid-Afrika, evenals het minstens zo roerige leven van Mandela zelf.  

2. Cry Freedom (1987)
Deze wat oudere film – let op: uitgebracht tijdens Apartheid! – behoort zeker op de lijst, vinden wij. In deze Britse film speelt Denzel Washington Steve Biko, een van de meest bekende Zuid-Afrikaanse anti-apartheidsactivisten die in 1977 in Port Elizabeth werd gearresteerd. De film is gebaseerd op het gelijknamige boek van John Briley. In de film staat de vriendschap tussen Biko en de blanke, Zuid-Afrikaanse journalist Donald Woods (Kevin Kline) centraal. Hoewel officieel werd verklaard dat Biko in gevangenschap zou zijn overleden door een hongerstaking, zijn er geruchten dat hij vermoord is. Woods schreef na de dood van Biko een omstreden boek over Biko’s dood. 

3. Tsotsi (2005)
De film Tsotsi heeft een flinke rits awards op zijn naam staan. En terecht. Deze aangrijpende film vertelt het verhaal van een jongen, Tsotsi, uit een township bij Johannesburg. Het harde straatleven van Tsotsi verandert als hij een auto steelt waarin op de achterbank een baby blijkt te zitten. De film is gebaseerd op het gelijknamige boek van Athol Fugard, maar niet per se een waargebeurd verhaal. Wat niet wil zeggen dat soortgelijke verhalen geen werkelijkheid kunnen worden: in 2006 stal in Pretoria een dief een auto waar inderdaad een baby op de achterbank bleek te zitten. Deze crimineel bracht de baby terug. Of Tsotsi dat ook deed…?

4. Searching for Sugar Man (2012)
Een wereldwijd zeer geroemde documentaire over een Amerikaanse muzikant. Misschien niet het eerste waar je aan denkt bij een Top 10 films over Zuid-Afrika, maar de link tussen zanger Sixto Rodriguez en Zuid-Afrika is levensgroot. In het Zuid-Afrika van de jaren ’70 en ’80 is deze Rodriguez in Zuid-Afrika ‘bigger than Elvis’ – zijn Bob Dylan-achtige liedjes zijn mateloos populair en gelden voor veel Zuid-Afrikanen als strijdliederen tegen het regime. De ultieme ironie is dat Rodriguez daar helemaal niets van weet, en in Detroit een behoorlijk leven als arme dakbedekker leidt. In de documentaire gaan twee Zuid-Afrikaanse fans op zoek naar Rodriguez om erachter te komen wat er van hem geworden is, en of hij überhaupt nog leeft. In 2013 bekroond met onder meer een Academy Award en de BAFTA voor beste documentaire. 

Blogger Bas Mulder schreef voor KaapstadMagazine.nl een recensie over Searching for Sugar Man. 

5. Under African Skies (2012)
Nog meer muziek! Wie kent het album Graceland van Paul Simon niet? Voor de hits op deze cd werd hij geïnspireerd door Zuid-Afrika. In deze documentaire gaat hij terug naar het land dat zoveel invloed op zijn muzikale carrière heeft gehad. Het album kreeg veel kritiek van de Zuid-Afrikaanse bevolking omdat het in een tijd verscheen dat het land werd verscheurd door de Apartheid: een tijd waarin de meeste artiesten het land meden. Hij brak hiermee de officiële culturele boycot van de Verenigde Naties om het Apartheidsregime te beëindigen.