Proosten in een shack

Huh, een wijntour in Khayelitsha? Vind je dat niet eng?

Lotte van der Star (21) studeert Communicatie in Rotterdam en loopt van augustus 2018 tot en met januari 2019 stage bij KaapstadMagazine.nl. Volg haar belevenissen vanuit de Moederstad.

Er gaan veel verhalen rond over Khayelitsha: het is gevaarlijk, er zijn veel schietpartijen en je moet er echt niet heen gaan. Ook ik kreeg dit te horen toen ik van plan was om naar Khayelitsha te gaan.

Ik ben een beetje bezorgd over de bestemming, nu onze trip begint. Samen met Marissa van KaapstadMagazine.nl en Julia van KapstadtMagazin.de ben ik onderweg naar Khayelitsha waar we een wijntour gaan doen. Ik had nog nooit gehoord van een wijntour in een Township of van Township Winery. Wijntours zijn toch in Stellenbosch, Franschhoek  en Paarl?

We hebben afgesproken bij het politiebureau van Manenberg, net buiten Khayelitsha. Hier ontmoeten we Graham Knox en Harry Flosser. Graham is de oprichter van Township Winery. Wij parkeren onze gehuurde auto van AroundAboutCars en Graham en Harry begeleiden ons Khayelitsha in. 

Al snel verandert het landschap en maakt de lege zanderige vlakte plaats voor kleine metalen en houten hutjes, die worden ‘shacks’ genoemd. Ik kijk vol verbazing om mij heen. Zoiets heb ik nog nooit gezien, hoe kunnen mensen met zó weinig leven?

Graham legt uit dat Khayelitsha de grootste township van Kaapstad is. Er wonen inmiddels meer dan een half miljoen mensen en elke dag komen er meer bij. Khayelitsha betekent ‘nieuw thuis’ in Xhosa. Vanwege de toestroom uit de achtergestelde regio's van Zuid-Afrika, zal Khayelitsha waarschijnlijk het ‘nieuwe thuis’ worden voor duizenden anderen. Hij knikt naar een berg die volgebouwd is met shacks “die stonden er twee weken geleden nog niet.”

Graham neemt ons mee naar een klein veldje. In een container ernaast zitten drie, wat oudere, vrouwen thee te drinken. Op het veld verbouwen zij groente en binnenkort ook wijndruiven. Daarnaast ligt nog een stukje land wat toebehoord aan een man van een jaar of 35. Hij is de vrouwen voor en naast het verbouwen van groente, teelt hij al een tijdje wijndruiven. Hij vertelt ons dat hij hier ’s nachts slaapt zodat zijn spullen niet worden gestolen. Hij heeft er alles voor over om voor zijn vrouw en kind te kunnen zorgen. Met Township Winery leert Graham deze mensen alles over druiventeelt en zorgt hij ervoor dat de wijnen worden gemaakt en verkocht. Ondertussen worden er elk jaar zo’n 750 flessen wijn gemaakt. De wijnmarkt in Kaapstad is overvol, daarom wordt de wijn voornamelijk verkocht aan restaurants in Johannesburg en geëxporteerd naar Engeland en Duitsland. Maar met een tour bij Township Winery kan iedereen de Khayelitsha wijn proeven! Deze is het zeker waard. 

Township Winery is opgezet om de mensen te leren over het verbouwen van groente en wijndruiven zodat ze geld in kunnen zamelen om de stad te verbeteren. Met deze tour laat Graham ons zien hoe hij deze mensen helpt. 

Onderweg naar de school zijn we verrast door wat we allemaal tegenkomen. Naast winkels met straatvoedsel zijn er veel kappers, kledingwinkels en souvenirkraampjes. Al deze winkels en kraampjes zitten in shacks en zijn vele malen kleiner dan hoe wij ze kennen.

Het plan is om Township Winery verder uit te breiden. Daarom werken ze nu samen met de Chris Hani School in Khayelitsha. Graham wijst naar een veldje achter de school “daar worden binnenkort ook druiven geteeld, op deze manier creëren we meer banen voor de mensen in Khayelitsha. Als iemand zich bij ons voegt kan de hele familie daar komen werken. We gebruiken het land van de school en een deel van de opbrengst gaat naar de school, om sportvelden aan te leggen voor de kinderen.” Als we dichterbij de school komen, zijn de kinderen enthousiast om Graham te zien. Ze zwaaien, springen en sommigen komen naar ons toe rennen.

Graham neemt ons mee naar een klein restaurantje midden in Khayelitsha. Het was een shack dat niet groter was dan twee bij drie meter. Hij neemt hier vaker mensen mee naartoe en ook hier merk ik dat hij erg geliefd is. In Khayelitsha kennen ze geen bestek, daarom eten we de spinazie, rijst en kip met onze handen. De spinazie is wel erg lastig eten op deze manier, maar het smaakte allemaal heerlijk.

Buiten het restaurantje spelen een stuk of tien kinderen. Wanneer ze ons zien komen ze op ons af. Ze spelen met de camera van Marissa en mijn telefoon. Een klein meisje vroeg aan Graham of zijn huid wel echt was. Toen ik dat hoorde was ik in shock. Die kinderen leven in zo’n kleine wereld dat ze nog nooit iemand met een blanke huid hebben gezien. Het raakte mij om dit allemaal mee te maken.

Anders dan de verhalen heb ik mij absoluut niet bang gevoeld, maar ik kan me niet voorstellen hoe het daar ’s nachts is. Hoewel het maar een dag was, krijg je wel meer inzicht in hoe deze mensen leven. Wat Graham doet is ontzettend mooi en hij helpt ze op deze manier echt.

Wil je zelf ook meemaken hoe het is om in een township te lopen? Camissa Township Tours neemt je mee.

Door: Lotte van der Star
Wil je op de hoogte blijven van al het andere nieuws uit Kaapstad? Schrijf je dan nu in voor onze gratis nieuwsbrief en volg ons op Facebook of via Twitter. Mooie plaatjes van de leukste events in en om Kaapstad pinnen we elke dag op Instagram.