Zuid-Afrikaanse rugby Hall of Fame

KaapstadMagazine.nl presents: de beste Zuid-Afrikaanse rugbyspelers aller tijden

Rugby is een van de populairste sporten in Zuid-Afrika. In elk café of kroeg staat op speeldagen altijd een wedstrijd aan, en op straat kom je altijd Zuid-Afrikaners tegen in een Springbok jersey - het tenue van het nationale Zuid-Afrikaanse rugbyteam.

Waar Nederlanders hun voetballers vereren, gelden in Zuid-Afrika andere normen. Niks lokale voetbalhelden, hier zijn het de rugbyers die de echte sporthelden zijn: Zuid-Afrikaane rugbyspelers worden aanbeden alsof het goden zijn.

Rugby is voor Zuid-Afrikanen namelijk niet alleen een populaire sport, het heeft ook een speciaal plekje in de Zuid-Afrikaanse geschiedenis. Het was namelijk tijdens het WK Rugby in 1995, toen Zuid-Afrika, na een jarenlange internationale boycot van Zuid-Afrikaanse sportevenementen, tegenstander Nieuw-Zeeland in een zinderende finale versloeg.

Symbolische overwinning
Zuid-Afrika's titel als beste rugbyteam ter wereld zorgde voor trots en nationalistische gevoelens onder alle Zuid-Afrikanen. Juist ja, onder ALLE Zuid-Afrikanen. In het feestgedruis dat op die overwinning volgde, leek Apartheid even heel ver weg.

Het was op die dag dat er voor Zuid-Afrika een symbolische nieuwe periode aanbrak: de post-Apartheid periode.

Het zijn de spelers uit dat betreffende team en hun opvolgers die wij hebben opgenomen in onze eigen Zuid-Afrikaanse rugby Hall of Fame.

Francois Pienaar (1967)
Francois Pienaar is zonder twijfel een van bekendste rugbyers die Zuid-Afrika ooit voortbracht. Velen zullen zijn naam misschien vooral herkennen als de rol die Matt Damon vertolkte in de Hollywood film Invictus.

Invictus vertelt het verhaal van het WK rugby in 1995 in Zuid-Afrika. De door het Zuid-Afrikaanse nationale team, de Springboks, gewonnen finale ging de boeken in als een van de grootste (sport)momenten in de Zuid-Afrikaanse geschiedenis (zie boven).

Onder leiding van (blanke) aanvoerder Francois Pienaar ging de felbegeerde trofee naar Zuid-Afrika. En niemand minder dan Nelson Mandela droeg tijdens de finale het springbokshirt met Pienaars’ rugnummer.

Tijdens zijn ontvangstspeech maakte Pienaar duidelijk dat de Springboks de beker niet alleen hadden gewonnen voor de 60.000 aanwezige en uitzinnige fans in het Ellis Park Stadium, maar dat ze de beker hadden gewonnen voor alle 43 miljoen inwoners van Zuid-Afrika. Het begin van de sportieve verbroedering van Zuid-Afrika was een feit.

Chester Williams (1970)
Voormalig Springbokspeler Chester Williams was, in navolging van Errol Tobias in de jaren ’80, de eerste zwarte speler die in 1993 werd geselecteerd voor de Springboks. Vanwege zijn huidskleur kreeg Chester Williams de bijnaam ‘The Black Pearl’.

Het selecteren van niet-blanken was hoogst uitzonderlijk in Zuid-Afrika voor die tijd vanwege de Apartheid. Sceptici beweerden dan ook dat Williams enkel geselecteerd werd op basis van zijn huiskleur om het ‘zwarten-quota’ te halen.

Deze sceptici konden hun woorden na afloop van het WK echter weer terugnemenm, toen Chester Williams van onschatbare waarde bleek te zijn tijdens de finalewedstrijd in ‘95

Nelson Mandela gebruikte de gewonnen finalewedstrijd in zijn voordeel om de harmonie in Zuid-Afrika te herstellen. Daarbij was het niet geheel onhandig dat er een zwarte speler in het Sprinkbokteam meespeelde waar de zwarte jeugd tegen op kon kijken.

De flying winger bracht in 2002 zijn controversiële autobiografie ‘Chester’ uit, waarin hij schrijft dat een aantal van zijn teamgenoten in ‘95 hem bewust uit de weg gingen. Hij ging zelfs zo ver om sommigen van hen voor racist uit te maken.

Os du Randt (1972)
Os du Randt is eveneens een voormalige Springbok speler. Het grootste deel van zijn rugbycarriere kwam Du Randt uit voor de Cheetahs, hoewel hij ook een seizoen voor de Blue Bulls speelde.

Durandt eindigde zijn carrière als de langst spelende rugbyer die ook onderdeel was van het team dat voor winst zorgde in de beroemde rugbyfinale in 1995.

In 1999 werd Os Durandt door Rugby Wold Magazine uitgeroepen tot de op een na beste loosehead (aanvallende positie bij rugby) aller tijden.

De laatste rugbywedstrijd die Du Randt meespeelde was de finalewedstrijd van het WK in 2007. Os du Randt speelde de volledige 80 minuten en de Springboks wonnen de wedstrijd. Een legendarische rugbyer.

Frik Du Preez (1935)
Frik du Preez maakte zijn debuut bij de Spingboks op 7 januari 1961 op de flank positie. Hoewel Frik du Preez voor een typische rugbyer niet uitzonderlijk lang of groot is, had hij meer dan genoeg kracht in zich om zich tijdens de wedstrijden staande te houden.

Behalve zijn kracht wordt Du Preez ook geroemd om het feit dat hij een echte all-rounder was en zijn uitzonderlijke snelheid. Het was namelijk mede vanwege zijn snelheid dat hij op belangrijke momenten, met de bal in de hand, de tegenstander er volledig uit kon rennen.

Om aan te tonen hoe populair Frik du Preez onder de Zuid-Afrikaanse bevolking is: hij werd uitgeroepen tot de beste Zuid-Afrikaanse rugbyer van de 20e eeuw. Waarvan akte.

Joost van der Westhuizen (1971)
Deze voormalig rugbyspeler kwam uit voor de Springboks in de jaren ’90 en begin 21e eeuw. Net als o.a. Francois Pienaar maakte Joost van der Westhuizen deel uit van het fameuze kampioensteam van ‘95.

Joost van der Westhuizen wordt wereldwijd gezien als een van de beste half-backs aller tijden, wat nog eens dunnetjes werd bevestigd toen hij werd opgenomen in de internationale Rugby Hall of Fame.

Zijn speelstijl kan het beste worden omschreven snel en agressief. Van der Westhuizen staat erom bekend hard fysiek contact niet uit de weg te gaan.

Hoewel de carriere van Van der Westhuizen op rugbygebied bijna alleen maar uit hoogtepunten bestaat, heerst er tegenwoordig veel controverse rond zijn persoon.

In 2009 lekte een video uit waarop Van der Westhuizen te zien was terwijl hij seksuele handelingen verrichtte met een vrouw, die niet zijn eigen vrouw was, terwijl hij een witte substantie naar binnen werkte.

Later klapte ook een andere vrouw uit de school over een vermeende affaire met de rugbyer, die naar verluidt plaatsgevonden zou hebben terwijl de vrouw van Van der Westhuizen in het ziekenhuis lag.

Hoewel de Zuid-Afrikaanse rugbyer altijd ontkende moest hij, nadat hij met een paniekaanval werd opgenomen in het ziekenhuis, toegegeven dat de geruchten rond zijn persoon waar zijn.

Victor Matfield (1977)
Victor Matfields’ rugbycarrière kende een langzame start. Het was pas toen hij zijn positie bij de Blue Bulls verruilde voor een plek als speler voor de Griquas, dat rugbytalent Victor Matfield pas echt goed tot zijn recht kwam.

Zijn harde werk ging niet ongemerkt voorbij. Niet alleen een selectie bij de Springboks volgde, hij werd zelfs aanvoerder van het team. In 2005 haalde Victor Matfield de rugby shortlist voor World Player of the Year.

Naas Botha (1958)
Naas Botha gaat de geschiedenisboeken in als een van de beste kickers aller tijden. Sowieso is hij de beste Zuid-Afrikaanse kicker, dat is een voldongen feit. Botha kon zowel met zijn linker- als met zijn rechtervoet scoren, waarmee hij door de jaren heen veel punten binnenhaalde voor de Springboks.

Dit leverde Naas Botha in de pers de bijnaam ‘Nasty Booter’ op. Hij wordt herinnerd als een speler die altijd goed presteerde onder druk. Tevens was hij naast een goede speler, ook iemand met veel tactisch inzicht in de rugbysport zelf.

Hoewel Naas Botha ook werd bekritiseerd vanwege het feit dat hij fysiek contact vaak uit de weg ging en niet genoeg rende met de bal, had hij erg goed balgevoel wat bijdroeg aan veel geslaagde tries.

Voormalig Springbok coach Danie Craven zei ooit over Naas Botha: "Give me Naas, and I'll conquer the world!" Tegenwoordig is Naas Botha als commentator nog zeer actief in de rugbywereld. Daarnaast wordt hij door rugbyminnende Zuid-Afrikanen nog altijd gezien als ‘one of the Springbok "greats".

Morne du Plessis (1949)
Morne du Plessis wordt gezien als een van de beste aanvoerders in de geschiedenis van het Zuid-Afrikaanse rugby, op Francois Pienaar na waarschijnlijk. De carrière van Du Plessis als rugbyspeler duurde 10 jaar, waarvan hij er 5 uitkwam voor de Springboks.

Du Plessis was daarnaast ook de manager van het Zuid-Afrikaanse nationale team tijdens de spannende finale in 1995. De vader van Morne du Plessis was in zijn gloriejaren eveneens aanvoerder van de Springboks, waarmee zij de enige vader-zoon combinatie zijn die beide aanvoerder waren van het nationale rugbyteam van Zuid-Afrika.

In totaal kwam Morne du Plessis 22 keer uit voor Zuid-Afrika, waarvan hij 18 wedstrijden won. Zijn harde werk werd beloond met een Laureus World Sports Award en hij is opgenomen in de internationale Rugby Hall of Fame.

Percy Montgomery (1974)
Percy Montgomery is tegenwoordig ‘gepensioneerd’ Zuid-Afrikaanse rugbyer. Tegen het einde van zijn carrière hield Percy Montgomery het all-time record voor meeste caps (gespeelde wedstrijden) en het hoogste puntenaantal voor het Zuid-Afrikaanse nationale team, de Springboks.

Op 13 mei 2003 werd Percy Montgomery tijdens een wedstrijd van het veld gestuurd toen hij een scheidsrechter naar de grond had geduwd. Hoewel veel mag in Zuid-Afrikaans rugby, was dit net iets te gortig. Montgomery kreeg een fikse boete en 6 maanden schorsing opgelegd, waardoor hij het WK in 2003 miste.

Het Australische sportprogramma Inside Rugby herinnert Montgomery tot op de dag van vandaag aan de pijnlijke missers in zijn carrière, door elke week ‘The Percy’ uit te reiken. Een prijs voor elke rugbyspeler die het weet te presteren om tijdens een wedstrijd zowel een fantastische actie, als een gigantische misser te maken.

Er is ook nog een ‘Anti-Percy’ prijs, voor de rugbyspeler die de beste play heeft gemaakt in een wedstrijd. Een prijs die Percy Montgomery zelf ooit heeft mogen ontvangen.

Tot zover onze Hall of South African Rugbyfame. Zijn we iemand vergeten? Mail ons vooral jouw toevoegingen op redactie@kaapstadmagazine.nl.

Vlogen de rugbytermen je om de oren en begreep je er niks van? Lees dan ons overzicht van alle Zuid-Afrikaanse rugbyspelregels en ons artikel over de Zuid-Afrikaanse rugbycompetitie.

Mis je rugbygrootheid Schalk Burger in ons lijstje? Lees dan ons interview met Schalk Burger Senior, tevens een bekende naam in de Zuid-Afrikaanse rugbywereld.

Door Marijn Veltman

Voor meer updates over sport in en rond Kaapstad schrijf je in voor onze nieuwsbrief en volg ons op Twitter en Facebook.