Wat je wil (moet) weten over fooi geven in Zuid-Afrika

Natuurlijk geef je hier ook fooi, wat dacht jij dan? 

Geef je in Zuid-Afrika ook fooi? En zo ja, hoeveel? Het is een vraag waar veel toeristen – en locals – niet altijd het antwoord op weten. Vanaf nu zijn er geen excuses meer, want hier heb je de officiële do’s en don’ts rondom ‘tipping’. Namens alle obers, parkeer marshalls en car guards, safarirangers, bell boys, masseuses, kappers, kamermeisjes en taxichauffeurs: dank je wel.

Fooi geven in restaurants
Zoals het in Nederland normaal is om in een restaurant fooi bovenop de rekening te geven, is dat in Zuid-Afrika ook het geval. Zeker als de service naar wens geweest is (en wij wachten nog steeds op de dag dat we in een restaurant zitten en dat niet het geval is) en je een leuke, lekkere avond gehad hebt, is het gangbaar om 10-15% fooi op de rekening te geven. Bij groepen van meer dan zes personen wordt dat vaak standaard in rekening gebracht. Houd in je achterhoofd dat voor sommige mensen in de bediening de fooi de enige verdienste is, hoe oneerlijk ook – in een deel van de restaurants is dat het geval.


Helaas krijgen niet altijd alle mensen die in restaurants en cafés werken een eerlijk salaris: voor hun is een fooi waar ze het voor doen

Fooi geven aan de parkeerwachter
In sommige steden in Zuid-Afrika – waaronder in Kaapstad – is er een systeem waarbij het parkeerbeleid op sommige plekken wordt beheerd door parking marshalls (ingehuurd door de gemeente) en op andere plekken danwel ‘s avonds/’s nachts de taken worden overgenomen door car guards, die op je auto letten terwijl jij uit eten bent, winkelt of slaapt. Car guards zijn self-employed en hebben hun baan zelf gecreëerd. Hoe het precies zit lees je in parkeren in Kaapstad. Waar het om gaat, is dat beiden werken voor een heel schamele beloning, helaas ook de officiële marshalls die in dienst zijn van de gemeente. Kortom: geef ze allebei wat fooi, met name de car guard voor wie het de enige bron van inkomsten is.

Wat is normaal om aan een car guard te geven?
Parkeer je tussen 1 en 3 uur: vijf rand is prima. Langer dan drie uur je auto onder zijn toezicht gelaten? Dan is 5-10 rand een eerlijke vergoeding. Liever niet meer geven, dan wordt de markt wat troebel, zeg maar. Car guards vinden ook een kop koffie en/of je doggy bag heel erg lekker!


Car guards zijn te herkennen aan de felgekleurde hesjes die ze dragen. Bij marshalls staat er vaak 'Parking marshall' op hun (oranje) hesje. Foto: sowetanlive.co.za

Fooi aan kamermeisjes
Gangbaar is ongeveer R20 per nacht dat je in een hotel of guesthouse slaapt. Bij vertrek achterlaten op het nachtkastje, dat wordt enorm gewaardeerd.


Na afloop laat je een schappelijk bedrag achter voor de meisjes die elke dag zo fijn je kamer schoongemaakt hebben

Fooi aan rangers
Je trekt meestal een paar dagen met ‘m op, met die ranger die werkelijk alles weet over het machtige dierenrijk. Vraag hem van welk dier dat spoor is, hoe oud die uitwerpselen precies zijn en hij weet het. En hij spot nagenoeg altijd als eerste de leeuwen en giraffen, omdat hij nou eenmaal ogen in z’n rug heeft. Kortom: een prettige, aardige en alwetende ranger maakt je safari tot de onvergetelijke ervaring die het is. Na de laatste game drive is het ‘normaal’ hem (of haar, er zijn ook vrouwelijke rangers!) subtiel een bedankje in z’n handen te drukken – afhankelijk van hoe geweldig je ‘m vond. Amerikanen geven vaak genereuzer dan Europeanen, maar na twee of drie dagen samen in een jeep gezeten te hebben, is een bedrag beginnend bij R150 vrij gangbaar.


De ranger(s) die je safari zo onvergetelijk gemaakt hebben bedanken is het minste wat je kunt doen, toch?

Fooi geven aan taxichauffeurs
Sinds Uber z’n intrede in Kaapstad gedaan heeft, is het voor reguliere taxichauffeurs wat lastiger geworden, want vooral toeristen zijn bekend met de populaire app die veelal veiliger, beter en goedkoper uitpakt. In het algemeen geldt dat je aan Uber-chauffeurs geen fooi geeft, dat zit al in de ritprijs inbegrepen. Zit je in een ‘ouderwetse’ metertaxi, dan geldt het aloude credo ‘fatsoenlijk naar boven afronden’. Een ritje dat R40 kost wordt dan R50, evenals dat je voor een rit van R80 die R20 niet per se terugvraagt. 

Fooi geven bij de benzinepomp
In tegenstelling tot in Nederland, hoef je in Zuid-Afrika niet uit te stappen als je benzine gaat tanken. Je draait het raampje open en kijkt in het blije gezicht van een pompbediende, die je vraagt wat en hoeveel hij in je tank mag gooien. Hij gaat je ook vragen of hij het olie- en waterpeil zal checken, en hij maakt ook graag even je ramen schoon als ‘ie toch bezig is. Als je dat niet wil, gewoon aangeven, maar anders is het ‘standaard protocol’. Als dank wordt een bedrag tussen vijf en tien rand zeer gewaardeerd; die mannetjes staan tenslotte de hele dag (in de zon) te werken.

Fooi geven aan kappers, masseurs en andere wellness-medewerkers
Mocht je besluiten om tijdens je vakantie een bezoekje te brengen aan een kapper, spa of schoonheidssalon: good for you, geniet ervan. Bij de kapper is er iemand die je haar wast, en iemand die je haar knipt. Bij het afrekenen wordt het zeer gewaardeerd als je een fooi (R10-R20) achterlaat voor de eerstgenoemde, omdat die doorgaans niet veel verdient – beduidend minder dan de kapper. Ditzelfde bedrag is gangbaar te geven aan de persoon die je een massage, pedicure, facial of manicure geeft.

Helpt dit lijstje? Dat dachten wij ook ja. Stuur het vooral door naar andere mensen waarvan je denkt dat ze ook met deze vraag zitten.

Wat je in dat geval wellicht ook een handig artikel vindt, is ons artikel over veiligheid in Kaapstad en Zuid-Afrika.

Volg ons op Twitter en Facebook om altijd op de hoogte te blijven van het leukste nieuws uit Kaapstad. Schrijf je ook gelijk in voor onze gratis maandelijkse nieuwsbrief. Mooie foto’s van Kaapstad posten we regelmatig op Instagram.