‘Wat Nederlanders van Zuid-Afrikanen kunnen leren? Heb je even?’

Deze maand nam Niels Bertschat na (af en aan) 6 jaar wonen en werken in Zuid-Afrika afscheid. Hij geeft Nederlanders graag mee wat ze van Zuid-Afrikanen kunnen leren. 

Op de valreep voor vertrek spreken we hem. Het is een roerige, bijzondere tijd, want 32-jarige Niels staat op het punt het vliegtuig in te stappen. Na tien jaar Zuid-Afrika is het tijd voor een nieuwe uitdaging, ditmaal in het Amerikaanse New Orleans.

Wat hij het meest gaat missen aan Zuid-Afrika? “Dat is op dit moment nog moeilijk te zeggen, maar ik vermoed dat het vooral mijn vrienden hier, de zon en de braai, het Zuid-Afrikaanse eten en drinken is en het het feit dat je hier veel meer waarde voor je geld krijgt.De vriendelijkheid en het ontspannen leven en de diversiteit van het landschap, mensen en cultuur. En o ja, dat elke reden aangegrepen wordt om een feestje te bouwen.”

Niels Bertschat (32) werd geboren en getogen in de Achterhoek. Hij is Nederlands, maar woonde ook jaren in Duitsland. Hij deelt al jaren zijn leven met Katherine, zijn Colombiaans-Amerikaanse vriendin die hij in Johannesburg leerde kennen. Als iemand de definitie van wereldburger verdient, is Niels het.


Niels en vriendin Katherine vlak voordat ze van de Bloukrans Bridge (de hoogste bungeejump ter wereld) springen

Leidde je in Johannesburg naast je Zuid-Afrikaanse, ook een ‘Nederlands’ leven?
Het Nederlandse leven in Johannesburg is minder actief dan in bijvoorbeeld Kaapstad. Er is wel een Nederlandse gemeenschap, maar er is helaas nog geen overkoepelende organisatie of persoon die zich daar mee bezig houdt.  De meest voor de hand liggende reden is dat Johannesburg een miljoenenstad is en qua grootte 100 km is van noord naar zuid. Verder komen mensen meestal naar Johannesburg voor werk of baan.  Hun prioriteit ligt vooral bij het werken en niet per se op het omgaan met andere Nederlanders. Mensen komen en gaan, en zij die langer blijven bouwen hun eigen leven op met locals en andere internationals.



Koningsdag vieren met de Nederlanders: jazeker. Maar een echt Nederlands leven leidde Niels niet in Johannesburg.

Heb je dat gemist als Nederlander in Zuid-Afrika?
Het ligt aan je als individu of je dit wilt of niet. Ik vind het leuk om mensen bij elkaar te brengen en ik houd van de nederlandse feesten en gebruiken. Maar daarnaast voelde ik me ook wereldburger en inwoner van Johannesburg, dus ik probeerde zoveel mogelijk te leren van alle culturen. Maar op een gegeven moment  miste ik de Nederlandse gezelligheid om de feesten en daarom heb ik zelf met een paar andere Nederlanders  het heft in handen genomen om af en toe Nederlandse events te organiseren.

Hoe ben je ooit in Zuid-Afrika terechtgekomen?
Tijdens mijn opleiding aan de Hotelschool in Maastricht liep ik tussen 2003 en 2006 stage bij het CTICC en verschillende hotels in Kaapstad.  In 2009 ben ik voor het WK naar Johannesburg gekomen en bleef ik in Zuid Afrika hangen. Ik werd directeur van Students at work; een werving- en selectiebureau voor de horeca voor studenten en afgestudeerden (www.studentsatwork.co.za - website momenteel onder constructie). Daarna werkte ik ook voor een ander Nederlands bedrijf, de tijd verstrijkt en voor je het weet woon je alweer zes jaar in Zuid-Afrika.

Wat is de grootste misvatting die mensen hebben over wonen in Johannesburg?
Met stip op nummer 1 de veiligheid. Uiteraard is er zoals in elke grote stad misdaad, maar het is belangrijk om dingen in perspectief te zien. Sommige wijken zijn beter dan andere, locals weten dat.  Johannesburg kent een grote kloof tusen arm en rijk en dat brengt problemen met zich mee. De criminaliteit is meestal drugs- en benderelateerd, maar wordt vaak overdreven door de security bedrijven die hier grof geld aan verdienen. Daarnaast leer je als Joburgenaar al snel de ‘straattaal’  met do’s en don’ts.  Persoonlijk heb ik mij nooit onveilig gevoeld in Johannesburg.


'Elke reden wordt aangegrepen om een feestje te bouwen. Dat ga ik ook missen!'

Zou jij toeristen aanraden tijdens hun vakantie in Zuid-Afrika ook een bezoek aan Johannesburg te brengen?
Zeker! Veel toeristen hebben het idee dat er niets te doen is in Johannesburg. How wrong can you be? Er is zo veel te doen, ook al is er geen geen zee en bergen, maar cultuur en diversiteit. Wij ‘buitenlanders’ weten vaak meer waar alle leuke plekjes zijn dan de toeristenboekjes en de locale Joburgers. Dat Johannesburg als stad zelf niet meer doet aan het promoten van de stad vind ik jammer en een gemiste kans.

Wat is volgens jou de grootste uitdaging aan werken in Zuid-Afrika?
Voor mij is dat iets anders omdat ik de laatste jaren in Johannesburg als ZZP’er gewerkt heb. Maar over het algemeen vind ik dat werken in Zuid-Afrika vooral in het tegen staat van ‘problemen oplossen’ En dat de hele dag door: voordat je naar je werk gaat, tijdens je werk en ook erna. Voordat je werkdag überhaupt begonnen is, heb je al meerdere beslissingen moeten nemen in het verkeer, over stroom, water, je auto, verzekeringen, banken, internet, etc.


Niels woonde zowel in Kaapstad als Johannesburg - twee steden die niet met elkaar te vergelijken zijn, aldus Niels. 

Grappig. Is het echt zo erg?
Natuurlijk ben ik even aan het stereotyperen hier. Niet iedereen is hetzelfde en er zijn genoeg mensen en bedrijven waarbij een en ander minder het geval is. Wat overigens wel echt heel erg is, is het niveau van de dienstverlening (customer service) in Zuid-Afrika. De meeste mensen in Zuid-Afrika werken om geld te verdienen, en dat is vaak de enige drijfveer. Geef ze eens ongelijk. Zuid-Afrika heeft één van de slechtste dienstverlening-niveaus ter wereld. Maar daarentegen krijg je wel altijd een oprechte en mooie glimlach. De mensen doen hun best, vaak weten ze gewoon niet beter, en waarom zouden ze?

Nog andere uitdagingen?
Ja, de Britse manier van zakendoen die sterk in Zuid-Afrika leeft: plannen en ideeën veranderen vaak, afspraken worden niet altijd nagekomen, betalingen duren lang en omdat mensen graag altijd beleefd willen blijven, zeggen ze liever geen ‘nee’ (lees: houden je aan het lijntje).  

Aan de andere kant: wat maakt(e) wonen in Zuid-Afrika voor jou zo bijzonder? 
Dat is een moeilijke vraag, omdat er zo veel verschillende redenen zijn. Maar in het kort: het klimaat, de vriendelijkheid van mensen, de diversiteit van activiteiten en mogelijkheden in één stad, de toegankelijkheid tot andere mensen en het internationale karakter van de stad. De urban lifestyle, hoe groen de stad is, de risico’s en uitdagingen ervan. Johannesburg is wat mij betreft het New York van Afrika. 

Wat kunnen Nederlanders leren van Zuid-Afrikanen? 
Een heleboel. Heb je even? Ik denk dan voornamelijk aan: niet verwachten dat de overheid alles voor je regelt,  ondanks alles toch positief blijven, beseffen hoe goed we het in Nederland hebben, tevreden zijn met wat je hebt,  leren  je minder druk te  maken om bijzaken, minder zeuren,  meer focussen op de waan van de dag en daar het beste uit halen, commercieel enterpreneurial denken stimuleren,  minder strengere wetgeving voor zowel het privédomein als het zakenleven, echte oprechtheid, saamhorigheid, liefde voor de medemens en ubuntu!

We wensen Niels heel veel succes in zijn verdere toekomst en natuurlijk in de VS!

Lees ook het emigratieverhaal van Nicky uit Friesland die onlangs de grote overstap maakte en naar Kaapstad verhuisde.

Droom jij er ook van om te wonen en werken in Zuid-Afrika?
Het regelen van een visum voor Zuid-Afrika is een behoorlijke missie. Gelukkig kan Intergate Immigratie je hier goed bij helpen. Lees er alles over in het artikel Werken in Zuid-Afrika. Heb je een Zuid-Afrikaanse partner? Dan gelden weer andere regels: lees het in verhuizen voor je partner naar Zuid-Afrika.

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en volg ons op Twitter en Facebook voor al het laatste en leukste nieuws uit Kaapstad. En dus ook voor bijzondere verhalen van Nederlanders in Zuid-Afrika. Mooie foto's en plaatjes van de Moederstad posten we regelmatig op Instagram en Pinterest.