Zuid-Afrikaanse geschiedenis: de 18de eeuw

Een kort overzicht van Zuid-Afrika van 1700 -1800

1. 1712-1713. Na de bloedige oorlogen met Europenanen is het de pokken-epidemie van 1712-1713 die de cultuur van de Khoikhoi (Hottentotten) breekt. De weinige overlevenden hadden niet veel andere keus dan voor de Boer te gaan werken.

2. 1737. Zendelingencentrum Genadedal wordt opgericht door Duitse missionaris Georg Schmidt. Hij trekt ook KhoiKhoi aan, wat stuit op verzet van de kolonisten.Op dit moment wonen er ongeveer 2500 Europeanen in de Kaapkolonie.

3. 1745. De VOC richt Districtcentrum Swellendam op om controle op de boeren, die steeds verder het binnenland intrekken, uit te kunnen oefenen.Op dit moment bezit bijna de helft van de mannelijke burghers minimaal 1 slaaf.

4. 1770. van de in totaal 8000 slaven woont ongeveer 40% van de slaven in Kaapstad. Veel slaven worden ingezet voor huishoudelijk werk.

5. 1774. Na vele verzoeken schiet de VOC de boeren te hulp in hun strijd tegen de Bosjesmannen ( de San). De trekboeren die zich tussen de Nieuweveldsbergen en de Oranjerivier gevestigd hebben, ondervinden steeds meer overlast van de Bosjesmannen. Het verzet van de Bosjesmannen is sinds 1770 feller en beter georganiseerd. Guerrilla-overvallen op boerderijen en moorden door middel van vergiftige spijlen zijn aan de orde van de daf. Eind 1774 worden met behulp van 250 zwaarbewapende schutters meer dan 500 Bosjesmannen gedood en 241 Bosjesmannen gevangen genomen (velen werden tot slaaf gemaakt, met name vrouwen en kinderen).

6. 1778. Nederlander Robert Jacob Gordon,in dienst van de VOC, ontdekt tijdens zijn ontdekkingsreizen een giraffe (kameelpaard). Tot dan toe is het een mythisch dier, men wist niet zeker of het echt bestond. Kaapstad is op dit moment een bescheiden nederzetting van ongeveer 2 bij 2 kilometer, met ruim 5000 inwoners en hun slaven.Kaapstad is omgeven door galgenvelden.

7. 1780. Rond deze tijd beginnen de boeren zich meer als Afrikaners te identificeren en minder als Nederlanders. Ze benadrukken hun geboorte in Afrika. De taal Afrikaans wijkt af van Nederlands. Ze zijn onafhankelijk en geloven heilig in hun Calvinistische God.

8. 1779.begin van 9 oorlogen tussen de Xhosa en de Europeanen. De 9e oorlog eindigt in 1879. De Xhosa verliezen  het merendeel van hun land.

9. 1780. In Kaapstad en de rest van de Kaapkolonie bevinden zich nu ongeveer 7500 Europeanen. Nederlanders overheersen, maar er zitten nu ook Scandinaviers, Franse Hugenoten en Duitsers tussen. Er zijn relatief weinig kolonisten op een groot gebied:Het probleem van tekort aan arbeidskrachten wordt groot en de afhankelijkheid van slaven neemt toe.

10. 1780-1790. De VOC kampt met ernstige financiele problemen. De inkomsten van de VOC worden gedrukt door de kosten scheepsbouw, het bestuursapparaat, inefficientie, en corrupte werknemers

11. 1784. de onvrede van de Boeren over de corruptie en zelfverrijking van VOC-dienaars escaleert.De VOC kondigt aan dat recalcitrante boeren door de VOC zullen worden opgepakt en verbannen. De Boeren richten de ‘ de Gecomitteerde Vertegenwoordiger van het Volk’ op, waarmee ze inspaak en medezeggenschap in verschillende bestuursorganen eisen. Ook verlangen ze betere prijzen en de vrijheid om zelf handel te drijven, zonder tussenkomst van de VOC.

12.  1785.: Zowel boerderijen van boeren als kraals van de Xhosa zijn vernietigd in de Eerste Grensoorlog, waar in 1785 een onduidelijk soort vrede voor wordt getekend,waarna  een periode van incidentele aanvallen en overvallen aanbreekt.

13. 1787.Waarschijnlijk is dit het geboortejaar van Shaka Zulu. Shaka kaSengangakhona was de zoon van een koning en zou zich tot briljant militair leider en de meest invloedrijke leider van het Zulu-koninkrijk ontwikkelen.

14. 1793. Tweede grensoorlog breekt uit, Een boerencommando doodt in het 1e jaar 500 Bosjesmannen, maar het lukt ze niet de kaffers over de Grote Visrivier terug te drijven. Hierna volgden veel klopjachten en plundertochten. Veel vrouwen en kinderen (van de Bosjesmannen)worden in deze periode naar de slavenmarkt gebracht.

15. Februari 1795. De VOC ontvangt onheilspellend bericht uit Nederland: Breda is aangevallen door de Fransen en heeft gecapituleerd. De Kaap moet zich voorbereiden op een Engelse aanval. Ter voorbereiding worden de Forten uitgerust met kanonnen en ovens voor de kogels.

16. Juli 95. Engelse oorlogsschepen varen Valsbaai in. Ze misleiden de Nederlanders en pretenderen samen te willen werken. Engelsen gebruiken excuus dat de Fransen Nederland bezetten en de Kaapkolonie met behulp van de Engelsen uit Franse handen gehouden kan worden. Langzaam wordt de Nederlanders duidelijk dat ze bedrogen worden.

17. Augustus 1795. Slag bij Muizenberg. Engeland stelt voor dat de Kaapkolonie onder Engelse bescherming wordt geplaatst, maar de Nederlanders weigeren dit. De Engelsen nemen vervolgens de controle over en behouden de macht voor de komende 7 jaar. Op 16 september geeft de kolonie zich over aan de engelsen. 1795 betekent het einde voor de VOC als regering in de Kaap

18. 1796. Districtcentrum Graaff-Reinet wordt opgericht, om controle op de trekboeren uit te oefenen. Op dit moment bezit ongeveer tweederde van de mannelijke burghers minimaal 1 slaaf.

Om te lezen wat Apartheid in Zuid-Afrika in de praktijk inhield lees je ons artikel Apartheid in de Praktijk. Of lees meer over het ontstaan van dit bizarre fenomeen in een korte Geschiedenis van Apartheid in Zuid-Afrika.

Abonneer je op onze gratis maandelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van historische maar ook nieuwe ontwikkelingen in Kaapstad. Volg ons ook via Facebook en Twitter.