‘Searching for Sugar Man’ in Zuid-Afrika

Mooie documentaire over zoektocht naar verloren idool wint Oscar!

“In South Africa this guy is bigger than Elvis.” Het zal je maar gezegd worden. Rodriguez is de naam. Sinds de documentaire ‘Searching for Sugar Man’ vertoond werd op internationale filmfestivals is het verhaal een big hit. Gastblogger Bas Mulder zag de documentaire en was verkocht. Een recensie en onvervalste aansporing om deze bijzondere documentaire te gaan zien was het logische gevolg.

Noot: een luttele week na het verschijnen van deze recensie kreeg de documentaire Searching for Sugar Man de Oscar voor 'Best Documentary'. En terecht!

De camera vliegt over de mooiste wegen van Kaapstad, langs de Twaalf Apostelen en over Chapman’s Peak Drive. Een lage stem en sfeervolle muziek bij de openingsscène van Searching for Sugar Man vormen samen het beste medicijn voor iedereen met heimwee naar Kaapstad. Tel daarbij een verhaal op over muziek, tragedie en dat in een ongelooflijk detective-jasje en de zoektocht naar de muzikant Rodriguez is begonnen.

De cd-zaak Mabu Vinyl in Rheede Street in Kaapstad ligt net om de hoek bij Kloof Street en het knusse, kleine bioscoopje The Labia Theatre. Eigenaar van deze volgestouwde muziekwinkel Stephen Segerman vertelt hoe de platen van Rodriguez ooit per toeval in Zuid-Afrika terecht kwamen. “Het was tijdens Apartheid, de jaren ’70, waarin de muziek van Rodriguez een hit werd,” zo tekent hij op. “Door de wereldwijde kunst en cultuurboycot was het onmogelijk voor de Zuid-Afrikaanse fans ooit een concert te mogen ontvangen van hun idool.” Een aantal nummers waren zelfs niet toegestaan volgens de censuur van de Apartheid, wat een indringende scene oplevert. In het Apartheidarchief zijn de LP’s nog te zien waarop de krassen te zien zijn op de delen van de verboden nummers.

Zuid-Afrikaans succes
Dit maakte de muziek van Rodriguez nog spannender en succesvoller. In Zuid-Afrika dan. Een nummer als ’The Anti-Establishment Blues’ raakte juist bij blanke Zuid-Afrikanen een gevoelige snaar. Hoe kon Rodriguez ooit weten dat juist onder het juk van de Apartheid zijn teksten zo'n betekenis kregen? Hij verkeerde onwetend in de armoedige wijken van Detroit, vlakbij de grote auto-industrieën, waar hij een sober leven leidde.

Segerman en muziekjournalist Craig Bartholomew-Strydom zijn gefascineerd door de muziek van Rodriguez, maar staan voor een raadsel. Het enige dat ze weten is dat hij uit de VS komt. In hun zoektocht naar informatie helpt het ook niet bepaald mee dat hij slechts twee albums heeft uitgebracht. Sterker nog: de nieuwsberichten over een sensationele dood in de vorm van een zelfmoord op het podium doen de ronde, en dat dat zijn korte muziekcarrière zou verklaren. Het verhaal van Rodriguez wordt er één van twee werelden. In Zuid-Afrika is hij voor een grote groep een idool, en in de VS heeft hij slechts een handjevol albums verkocht. Van het eerste is hij niet op de hoogte; het tweede weet hij maar al te goed. Wat hem betreft heeft hij nergens ter wereld een plaat verkocht.

Follow the money
Dit pijnlijke verhaal van deze wel of niet mislukte muzikant wordt voor Segerman en Bartholomew-Strydom een mooie zoektocht. Zij willen meer weten over de verloren held uit hun jeugd. Met veel prachtige archiefbeelden uit Kaapstad uit de jaren ’70 is deze documentaire van Malik Bendjelloul een schitterende reconstructie van een mysterieuze figuur. De hoofdvraag blijft Bartholomew-Strydom en Segerman bezighouden: zou Rodriguez ooit geweten hebben honderdduizenden albums aan de andere kant van de wereld te hebben verkocht? Voor de zelfbenoemde detectives volgt een ware follow-the-money om erachter te komen wie Rodriguez was. Dit maakt de documentaire heel sterk en zelfs spannend. Vele betrokkenen komen aan het woord en langzamerhand ontrafelen zij stapje voor stapje het mysterie rondom Rodriguez.

Searching for Sugar Man is een spannende documentaire met schitterende (archief)beelden van Kaapstad. De muziek en het mysterieuze karakter van Rodriguez maken het een sfeervol geheel. Met zorg en met veel gevoel voor het verhaal is een prachtig reconstructie op het scherm te zien. En dan is de meest bijzondere plottwist van de documentaire nog niet eens genoemd; die houden we nog even geheim.

Op het IDFA van 2012 was Searching for Sugar Man te zien. Inmiddels volgen de prijzen voor deze documentaire zich in rap tempo op.  De concerttour van Rodriguez in Zuid-Afrika die op dit moment in Kaapstad en Johannesburg aan de gang is, was binnen luttele uren uitverkocht. In Zuid-Afrika is de DVD te huur in de videotheek. Gaat dat zien!

Door Bas Mulder

Volg KaapstadMagazine.nl voor het leukste en laatste nieuws over en uit Zuid-Afrika. Elke dag live updates op Facebook en Twitter en elke maand gratis in je inbox middels onze maandelijkse nieuwsbrief.