Einde aan de onduidelijkheid: wat is de hoofdstad van Zuid-Afrika?

Johannesburg, Kaapstad, Pretoria of toch een andere Zuid-Afrikaanse (hoofd)stad... hoe zit het nou precies?

Wat is de hoofdstad van Zuid-Afrika? Een veelgestelde vraag die maar weinig mensen goed beantwoorden. De meeste mensen noemen Johannesburg als hoofdstad van Zuid-Afrika, om vervolgens te twijfelen en zich af te vragen of het niet toch Kaapstad was? Of Pretoria? Of toch echt Johannesburg...? KaapstadMagazine.nl geeft voor eens en altijd duidelijkheid op de vraag: wat is de hoofdstad van Zuid-Afrika?

Allereerst: dat er onduidelijkheid bestaat over welke stad precies de Zuid-Afrikaanse hoofdstad is, is niet geheel verwonderlijk. Het antwoord op de vraag wordt namelijk bemoeilijkt doordat Zuid-Afrika niet één, maar drie hoofdsteden telt: Pretoria, Kaapstad en Bloemfontein. Waarom Zuid-Afrika drie hoofdsteden heeft? Dat komt doordat de staatsinrichting van Zuid-Afrika gebaseerd is op de Trias Politica – de driemachtenleer – van de Franse filosoof Charles de Montesquieu. Het houdt in dat de wetgevende, bestuurlijke en rechterlijke macht over het land verdeeld zijn.

Een stuk geschiedenis van Zuid-Afrika gaat hieraan vooraf. In deze context begint deze in 1910, wanneer de Unie van Zuid-Afrika uitgeroepen wordt, bestaande uit vier provincies: de Britse Kaapprovincie en Natal, en de Nederlandse Oranje Vrijstaat en Transvaalprovincie. Vanwege onenigheid tussen de Britten en de Nederlanders over wat precies de hoofdstad van deze nieuwe Unie moet zijn, besluiten ze drie hoofdsteden van de Zuid-Afrikaanse Unie aan te wijzen: Kaapstad, Pretoria en Bloemfontein en de macht over de Unie officieel onder de drie steden te verdelen.  De verdeling wordt wettelijk vastgelegd.

Ook wanneer de Unie in 1961 officieel wordt uitgeroepen tot de Republiek van Zuid-Afrika, blijft het drie-hoofdstedenstelsel intact, en is dat tot vandaag de dag het geval. Met een kleine kanttekening: het ANC roept al langer dat het de verdeling graag zou opheffen en Pretoria tot universele hoofdstad van Zuid-Afrika aan zou willen wijzen. Vooralsnog zijn de drie machten over de volgende Zuid-Afrikaanse hoofdsteden verdeeld. 



1. Pretoria: bestuurlijke macht van Zuid-Afrika
De stad Pretoria fungeert als de administratieve (executive) hoofdstad van Zuid-Afrika. De Union Buildings in Pretoria is waar de bestuurlijke macht – de president van Zuid-Afrika en de vice-president – zetelt en is tevens het hoofdkwartier voor (veel) ministeries en buitenlandse ambassades. Pretoria is ook de plek waar de president van Zuid-Afrika binnen- en buitenlandse gasten ontvangt.

Meer over Pretoria
Pretoria is een stad gelegen in de provincie Gauteng en maakt deel uit van de gemeente Tshwane. Verwarring over de naam Pretoria komt vaak voor omdat de naam begin 2014 van Pretoria naar Tshwane zou veranderen, maar dat is tot op heden (mei 2014) nog niet gebeurd. De stad wordt naast Pretoria en Tshwane ook Jacaranda City genoemd. Deze laatste bijnaam heeft de stad te danken aan de duizenden jacarandabomen die de straten van de stad sieren. Pretoria telt volgens de laatste Census-teling (2011) bijna 750.000 inwoners.



2. Kaapstad: wetgevende macht van Zuid-Afrika
Kaapstad, na Johannesburg de tweede grootste stad van Zuid-Afrika, is de wetgevende (legislative) hoofdstad van Zuid-Afrika. Dit houdt in dat het nationale parlement zich in Kaapstad bevindt – in het zogeheten Tuynhuys aan de Company’s Garden. Het Zuid-Afrikaanse nationale parlement bestaat uit de National Assembly (NA), vergelijkbaar met de Tweede Kamer in Nederland, en de National Council of Provinces (NCOP) die te vergelijken is met de Nederlandse Eerste Kamer.

Meer over Kaapstad
Kaapstad is de hoofdstad van de Westkaapprovincie en wordt in het Engels Cape Town genoemd, terwijl de Xhosa-naam voor de stad iKapa is. Vanwege haar ietwat ‘laidback’ karakter wordt de stad ook wel eens grappend ‘Slaapstad’ genoemd. Kaapstad wordt daarnaast ook liefkozend Mother City oftewel Moederstad genoemd. Kaapstad heeft na Johannesburg de meeste inwoners: volgens de laatste volkstelling (2011) telt de stad ruim 3,7 miljoen mensen, verspreid over Greater Cape Town.



3. Bloemfontein: rechterlijke macht van Zuid-Afrika
De derde hoofdstad van Zuid-Afrika is Bloemfontein; de hoofdstad van de Vrijstaat-provincie. Dit is waar de rechterlijke (judiciary) macht van Zuid-Afrika gevestigd is. Hier vind je het Zuid-Afrika hooggerechtshof.

Meer over Bloemfontein
Met meer dan 250 duizend inwoners (bron: Census 2011) heeft Bloemfontein het kleinste inwonersaantal van de drie hoofdsteden van Zuid-Afrika. De stad is de hoofdstad van de provincie Vrijstaat, en heeft als bijnaam The City of Roses. Deze bijnaam heeft de stad te danken aan het overvloed aan rozen en het gelijknamige Roos Festival dat er jaarlijks gehouden wordt. In de Sotho-taal wordt de stad Mangaung genoemd, letterlijk betekent dit ‘thuishaven van jachtluipaarden’.

Kortom: nee, Johannesburg is geen hoofdstad van Zuid-Afrika!
In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is Johannesburg niet de hoofdstad – zelfs niet ‘een van de’ – van Zuid-Afrika. Hoewel Johannesburg qua inwoneraantal verreweg de grootste stad van het land is en het daarnaast ook het economische handelscentrum is, heeft de stad daarnaast geen officiële status. Wat echter niet wil zeggen dat Johannesburg geen bijzondere stad is met tal van bezienswaardigheden, blijkens onze Top 10 must-see & do in Johannesburg. 

Meer over de politiek van Zuid-Afrika?
De politiek van Zuid-Afrika is bij vlagen nogal ingewikkeld, maar ook bijzonder interessant. Op KaapstadMagazine.nl lees je er meer over, onder andere over de verschillende politieke partijen van Zuid-Afrika, de verkiezingen in Zuid-Afrika en een profiel van de huidige president van Zuid-Afrika.

Ben je van plan binnenkort op vakantie naar Zuid-Afrika te komen en wil je goed voorbereid op reis gaan? Check dan onze uitgebreide checklist voor je vakantie naar Zuid-Afrika.

Houd KaapstadMagazine.nl in de gaten voor het laatste nieuws uit Kaapstad en Zuid-Afrika. We zijn te volgen op Facebook, Twitter en via onze gratis maandelijkse nieuwsbrief. Mooie foto’s van Kaapstad en Zuid-Afrika posten we elke dag op Instagram.